RÊXISTINA “HRW” BANG LI “HSD”KIR KU LI DIJÎ “CIWANÊN ŞOREŞGE”JI BO LEŞKERKIRINA ZAROKAN TEDBÎRAN BIGIRE.
RÊXISTINA “HRW” BANG LI “HSD”KIR KU LI DIJÎ “CIWANÊN ŞOREŞGE”JI BO LEŞKERKIRINA ZAROKAN TEDBÎRAN BIGIRE.
Rêxistina Çavdêriya Mafên Mirovan Hiyomin Rayits Watiş (HRW) daxwaz ji HSDê kir ku li dijî ciwanên Şoreşger,
ji bo leşkerkirina zarokan tedbîrên cidî bigire.
Rêxistina “HRW” Tevgera Ciwanên Şoreşger bi tecnîdkirina zarokan di nav komên çekdar de, tawanbar kir, û bang li Hêzên Sûriya Demokratîk (HSD) kir ku tedbîrên “lezgîn û qayîm” bigirin ji bo misogerkirina pabendbûna tevgerê bi siyasetên rêgirtina li leşkerkirin û îstismarkirina zarokan.
Rêxistinê di raporta xwe de diyar kir ku “têkiliya tevgerê bi desthilatdariya defakto re heye” li ser Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê.
Wê bal kişand ser wê yekê ku tevgerê “keç û xortên 12 salî ji xwe re birin, ew ji xwendingeh û malbatên wan derxistin, nehişt ku malbatên wan bi wan re têkilî daynin, û hemû hewildanên berdewam ên malbatên wan ji bo dîtina wan pûç kirin.”
Ji aliyê xwe ve, cîgirê birêveberê Rojhilata Navîn û Bakurê Afrîkayê, “HRW” Adem Kogil, got: “Her çend ku Hêzên Sûriyeya Demokratîk (HSD) pabendî bi dawî anîna hemû şêweyên leşkerkirina zarokan, tevlîbûna eşkere ya komên mîna Tevgera Ciwanên Şoreşger û jimareya berdewam a dozên leşkerkirina zarokan her sal “şkestina xeterek” nîşan dide.
Wî tekez kir, “Divê HSDê tedbîrên bilez û bibiryar werbigire ji bo piştrast bike ku hemû komên ku li herêmên di bin kontrola wê de tevdigerin, bi siyasetên tund tevbigerin daku pêşî li leşkerkirina zarokan bigire û hemû zarokan ji îstismarkirinê biparêze.”
Rêxistinê di raporê de, diyar kir ku tevger ne komeke çekdar e, lê tê pêşbînîkirin ku bi kûrahî tevlî pêkhateyên siyasî û leşkerî yên Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê û baskê wê yê leşkerî ye û rola wê ya sereke ev e. îdolojîk a zarokan.”
Hêjayî gotinê ye ku leşkerkirina zarokan di nav grûp û hêzên çekdar de binpêkirina yasaya mirovî ya navdewletî ye, ku leşkerkirin û bikaranîna zarokên di bin 15 saliyê de di pevçûnan de qedexe dike, û leşkerkirin an jî bikaranîna zarokan bi vî awayî wek tawaneke şer tê dîtin. “Qanûna Romayê ya Dadgeha Cezayê ya Navneteweyî.”
Di rapora xwe ya dawî ya salane ya derbarê zarok û şerê çekdarî de, Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî hemû aliyên şer li Sûriyê bi leşkerkirina zarokan tometbar kir, bi 231 haletên ku di sala 2023an de ji aliyê Netewên Yekgirtî ve hatine piştrastkirin ku girêdayî HSDê û komên girêdayî wê ne. li gorî raporê.
Rêxistinê belge kir ku, “Di navbera Hezîran û Tebaxa 2024an de, “HRW” bi heft malbatan li deverên di bin kontrola Rêveberiya Xweser de hevpeyvînek kir û got ku Tevgera Ciwanên Şoreşger zarokên wan birin, şeş keç û kur di navbera 12 û 17 salî de. di navbera Adara 2023 û Tîrmeha 2024 de.”
Wê diyar kir ku “Di nav van zarokan de 4 zarokên di bin 15 salî de ne û 7 ji wan 2 bira ne, ji malbatên ku ji ber êrîşa artêşa Tirk a dagirker li herêmê koçber bûne ”
Wê da zanîn ku malbatan ji dema windabûna wan ve, nekarîn bi zarokên xwe re têkilî bikrana, lê wan wêneyên zarokên xwe bi cil û bergên leşkerî dîtin, ku ev yek nîşan dide ku ew îhtîmal e ku ew derbasî komên çekdar bibin.
Kogel wiha got: “HSDê û Rêveberiya Xweser ji bo bidawîkirina pêkanînên zerardar ên leşkerkirina zarokan gavên girîng avêtine, lê çaresernekirina wan pirsgirêka leşkerkirina bi darê zorê û veşartî ya ku ji aliyê Tevgera Ciwanên Şoreşger ve tê kirin, metirsiya têkbirina pêşketinên bi dest xistine. ”
Di sala 2019an de,HSDê bi Neteweyên Yekbûyî re planeke çalakiyê ya hevpar îmze kir, tê de tedbîrên şênber û bi demê ve girêdayî ji bo bidawîkirina leşkerkirina zarokan û pêşîgirtina bikaranîna wan ji bo armancên leşkerî.
HSDê di çarçoveya plana çalakiyê ya ku amade kir de, fermanên leşkerî yên qedexekirina leşkerkirin û bikaranîna zarokan derxist, fermandarên perwerde kirin, ofîsên parastina zarokan ava kirin ku dozên leşkerkirina zarokan li hemû herêmên di bin kontrola wê de werdigirin û lêkolînê dikin, û bi dehan leşker derxistin.
Di navbera 2019 û 2023 de salane di navbera 130 û 285 haletên pejirandî yên leşkerkirina zarokan a HSDê hatine tomar kirin.
Di sala 2020an de, HSDê 150 zarok ji rêzên xwe derxistin, û hejmara kesên ku ji seferberiyê hatin derxistin di sala 2021an de piçek zêde bû û gihîşt 182an, ku rêxistinê ev yek wekî “pêşkeftina berdewam” dihesiband.
Di sala 2022-an de, hejmara leşkerên zarokan 637 bûyerên pejirandî bû, li gorî Neteweyên Yekbûyî, û tenê 33 zarok ji seferberiyê hatin derxistin, ku ew wekî “kêmbûnek metirsîdar di xebata tedbîrên sererastkirinê de” dît.
Ragihandina ENKSê
Raport:Elî Fetah